فانوس
محور بحث «چشم زخم» ، آیه 51 سوره قلم : " وان یکاد الذین کفروا لیزلقونک بابصارهم لما سمعوا الذکر ویقولون انه لمجنون " «لیزلقونک» من مادّة (زلق) بمعنى التزحلق و السقوط على الأرض، و هی کنایة عن الهلاک و الموت. « ای : یرمون بک عند نظرهم غیظا » التبیان 10/91 نحوست » آیه 19قمر: " انا ارسلنا علیهم ریحاً صرصراً فی یوم نحس مستمر" می باشد . در ابتدا خلاصه ی گفتار را چنین بیان میداریم : در صحت وقوع نیروئی خاص در نفس بعض افراد وخروج آن از چشمان ایشان بدلیل تعجب از مورد مشاهده شان که توام با مسموم کردن نفس طرف مقابل بوده وبعضاً منجر به بیمار شدن وحتی در موارد نادر ؛ مرگ شخص میشود ، شک وتردید جائی نداشته وعلمایِ مادیگرای عالم هم بر آن صحه گذاشته اند . که از مصادیق بارز آن ؛ خواب مغناطیسی است . مفسرین قران هم ؛ از جمله فخر رازی این واقعیت(چشم زخم) را پذیرفته اند . ( تفصیل را می آوریم ) . واما در باب مورد دوم بحث ما – نحوست – باید اذعان داریم که علیرغم اعتقاد بسیاری از مردم جهان از دیندار وبی دین ، این باور عامیانه ؛ وبدور از حکمت خداوند است . واگر بنا باشد محققانه اظهار نظر کنیم ؛ باید چنین بگوئیم : نحوست ایام ذاتی نبوده وعارضی است . بستگی به حادثه وقوع یافته در آن روز دارد ،برای یک طرف سعد وخوشی وشادی وبرای طرف مقابل نحس و غم وبدبختی است برای مثال ؛ روز پیروزی جنگ بدر به نسبت مجاهدین اسلامی روز سعد وخوش یمن وبرای کفار میشوم است . اول : « چشم زخم » پذیرش این واقعیت که چشم زخم امکان عقلی داشته ومجرب است ، بعلاوه نُمود عینی آنهم فراوان مشاهده گردیده وحتی در روایات وارد است که "ان اکثر اهل المقبرة من العین " یعنی ؛ همانا اکثر اموات قبرستان ؛ مقتول چشم زخم هستند . ابن سابوت الزیات در کتاب « طب الائمة » باب« عوذة للعین »می نویسد : قال الصادق ع : لو نبش لکم عن القبور لرایتم ان اکثر موتاکم بالعین " ص121 فلذا روایت دارد که هرگاه چیز عجیبی در برادر دینی خود دیدید بگوئید " الله اکبر " « من اعحبه شیء من اخیه المومن فلیکبر علیه فان العین حق » . قال الصادق ع : " اذا تهیاء احدکم بهیئة تعجبه فلیقرء حین یخرج من بیته المعوذتین فانه لا یضره شیء باذن الله تعالی " هر گاه با هیئتی زیبا ودر خور توجه از منزل خارج میشوید ؛ معوذتین ( سوره ناس وفلق ) را بخوانید ، تا چشم کسی بشما ضررنرساند . پناهنده شدن به خرافات واوهام کاری عبث وبعضاً خلاف شرع است ؛ همچون اسپند دودکردن وتخم مرغ رنگ کردن وغیره . دستور اسلام برای رفع چشم زخم ؛ خواندن دعا والتجاء به ذات اقدس الهی است کما این که پیغمبر ص برای حسنین(ع) تعویذ نمودکه بنا بر نقل بزرگان چنین است : « وعن علی ع قال کان رسول الله ص یُجلس ُ الحسن علی فَخِذِهِ الیمنی والحسین علی فخذه الیسری ثم یقول ُ اُعیذُ بکلمات الله التامة من شر کل شیطان ٍ وهامة ٍ ومن کل عینٍ لامة ٍ ثم قال هکذا کان ابراهیم ابی یُعَوِذ ابنیهِ اسماعیل واسحق » نقل از( کشف الاسرار میبدی 5/103ومفاتیح الغیب رازی 18/482وکافی 2/569وبحار60/6و مستدرک الوسائل ج4ص316 الدعوات الراوندی ص85وتفسیر نومنه 24/429ومسترک الحاکم 3/167وروض الجنان 19/371و تاریخ ابن عساگر13/224ومفاتیح فخر رازی 30/688صحیح بخاری 7/171باب العین) هامه ؛ یعنی ؛ رئیس شیاطین . هامة القوم : سیدهم ورئسهم . عین لامة : التی تصیب بسوء .( مثل نفاثات فی العقد ) . کلمات التامة یعنی قران ( معوذتین بخوانید .سوره ناس وفلق ) مناقب ابن شهر آشوب 3/155 فلذا برای دفع چشم زخم به قران ودعا رجوع کنیم . واما دلایل اثبات چشم زخم از روایات وقران : قال النبی ص :" العین یجعل الرجل فی القبر والجمل فی القدر " بحار 92/132و تفسیرصافی 5/217 چشم شور ، مرد را در گور کند وشتر را در دیگ . قال علی ع :" العین حق والرُقیة حق " مستدرک 1/422 یعنی ؛ چشم زخم حق است ودعا وذکر خدا برای دفع آن هم حق . سوال : رُقیه چیست ؟ ج= دعا خواندن برای دفع چشم زخم از دیگری وطلب شفا ی بیمار را رقیه گویند . ولی تعویذ به معنای خواندن دعا برای رفع هر گونه بلیه از شخص است . ( یعنی، مبادا او را چشم زنند ) . در خصوص رقیه ؛ قران گوید : " وقیل من راق " سوره قیامت . یعنی ؛ چه کسی اورا شفا میدهد . راق یعنی ؛ طبیب . العوذة ، فهی رفع البلیة بکلمات الله " التبیان 10/200 الرقیة : التی یُرقی بها الانسان من فزع او جنون ٍ. سوال : تمیمة چیست ؟ ج= التمیمة قلادة فیها عُوَذ ، ما عُلِقَ فی الاعناق من القلادة خشیة العین او غیرها " موسوعه فقهیه تمیمه ؛ گردنبندی است که به جهت دفع چشم زخم به گردن می آویزند . ( یعنی دعا وذکر نمی خوانند ؛ بلکه این گردنبند را رافع میدانند ) .علیهذا در روایتی دارند که : " من تعلقَ تمیمة فلا َاَتم َ الله له " کسی که تمیمه بر گردن بیاویزد ؛ از آن خیر نمی بیند . «والتمیمة ما یعلق فى أعناق الأولاد من خرازات وعظام وغیرها لدفع العین» مجموع فتاوی الازهر 7/221 16763 - حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَخْبَرَنَا حَیْوَةُ أَخْبَرَنَا خَالِدُ بْنُ عُبَیْدٍ قَالَ سَمِعْتُ مِشْرَحَ بْنَ هَاعَانَ یَقُولُ سَمِعْتُ عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍ یَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ مَنْ تَعَلَّقَ تَمِیمَةً فَلَا أَتَمَّ اللَّهُ لَهُ وَمَنْ تَعَلَّقَ وَدَعَةً فَلَا وَدَعَ اللَّهُ لَهُ مسند احمد بن حنبل « ان ّلرُّقَى وَالتَّمَائِمَ وَالتِّوَلَةَ شِرْکٌ » مسند احمد حدیث 3433[ توله یعنی شبیه به سحر . کاری که زن برای جلب محبت شوهر می کند ] سوال : فرق تمیمه با رقیه چیست ؟ تمیمه را بر گردن ویا بازو می بندند ، ولی رقیه ؛ دعائی است که بر شخص می خوانند . اولی خرافه ودومی اسلامی است . " إِنَّ الرُّقَى وَالتَّمَائِم وَالتِّوَلَة شِرْک " وَفِی الْحَدِیث قِصَّة ، وَالتَّمَائِم جَمْع تَمِیمَة وَهِیَ خَرَز أَوْ قِلَادَة تُعَلَّق فِی الرَّأْس ، کَانُوا فِی الْجَاهِلِیَّة یَعْتَقِدُونَ أَنَّ ذَلِکَ یَدْفَع الْآفَات ، وَالتِّوَلَة بِکَسْرِ الْمُثَنَّاة وَفَتْح الْوَاو وَاللَّام مُخَفَّفًا شَیْء کَانَتْ الْمَرْأَة تَجْلِب بِهِ مَحَبَّة زَوْجهَا ، وَهُوَ ضَرْب مِنْ السِّحْر ، وَإِنَّمَا کَانَ ذَلِکَ مِنْ الشِّرْک لِأَنَّهُمْ أَرَادُوا دَفْع الْمَضَارّ وَجَلْب الْمَنَافِع مِنْ عِنْد غَیْر اللَّه » فتح الباری- ابن حجر عسقلانی 10/166 سوال : تعویذ برای کودکان ونصب بر پیراهن آنان صحیح است ؟ [ 7832 ] 11 ـ وبالإسناد عن جعفر ، عن أبیه أنّ علیّاً ( علیه السلام ) سئل عن التعویذ یعلّق على الصبیان ؟ فقال : علّقوا ما شئتم إذا کان فیه ذکر الله.( تمیمه همان چیزی استکه بر بازو بندند خرافه است ؛ تعویذ یعنی برا و دعا خواندن واستمداد از خدا ست) [ 7833 ] 12 ـ وعن عبد الله بن الحسن ، عن علی بن جعفر ، عن أخیه موسى بن جعفر ( علیه السلام ) قال : سألته عن المریض یکوی أو یسترقی ؟ قال : لا بأس إذا استرقى بما یعرفه.» وسایل الشیعه 6/239 یُکوِی یعنی داغ کردن . بما بعرفه یعنی تعویذ را بفهمد . حدیث بعدی هم از وسایل 6/238: [ 7831 ] 10 ـ عبد الله بن جعفر فی ( قرب الإسناد ) : عن الحسن بن ظریف ، عن الحسین بن علوان ، عن جعفر ، عن أبیه ( علیه السلام ) قال : أصاب رجل لرجل بالعین فذکر ذلک لرسول الله ( صلى الله علیه واله ) فقال رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) : التمسوا له من یرقیه.» یعنی کسی را بیابید تا برای این شخص رقُیه بخواند .[ البته خواننده باید عارف به مضامین رقیه باشد ] سوال : فرق بین تعویذ برای کودکان و شرک بودن تَوَله چیست ؟ جواب : تعویذ حاوی آیات قران بوده ولیکن توله خالی از کلام خداست . [ مسح آیات قران بدون وضو حرام است ] روزی پیامبر ص در کودکی که نزد مادر رضاعی خودشان حلیمه سعدیه بودند صبحی قصد صحرا رفتن با برادران رضاعی را داشتند حلیمه گردنبندی را بر گردن مبارک حضرت محمد بن عبد الله انداختند ؛ حضرت فرمودند ای مادر این چیست ؟ مستدرک سفینة البحار ج2/60از بحار 15/392 تعلیق حلیمة السعدیّة خیطاً فیه جزع یمانیّة فی عنق الرسول(صلى الله علیه وآله)، فنزعها وقال: مهلاً یا اُمّاه فإنّ معی من یحفظنی » فرمود : انکسی که با من است مرا محافظت می کند . آیه دیگرکه گواه صحت چشم زخم است آیه 67 سوره یوسف است. دستور یعقوب به فرزندان خود که گفت وقت ورود به شهر از یک دروازه وارد نشوید.بل از چند درب وارد شوید . یا بنی لا تدخلوا من باب واحد فادخلوا من ابواب متفرقة " یوسف 67 قال ابن ابی الحدید المعتزلی : " خاف علیهم من الاصابة العین " شرح نهج 19/17 آلوسی در روح المعانی گوید : " نهاهم علیه السلام عن ذلک حذراً من اصابة العین " 7/16 قال السیوطی فی تفسیر الجلالین : « لئلا تصبکم العین » مبادا پسرانش را چشم بزنند . ج1ص246 همین معنا در سایر تفاسیر شیعه وسنی وارد شده است . ( مجمع البیان 12/259) گروه معتزله خیلی با این قضیه موافق نیستند . وقد انکر بعض المعتزله کابی هاشم والبلخی ان للعین تاثیراً . ابن عاشور گوید : « وقد قیل فی الحکمة « استعینوا علی قضاء حوائجکم بالکتمان» . گویند: انجام کارها را تا می توانید ؛ مستور دارید . مولای متقیان علی ع هم از رسول الله ص نقل کند که فرمود : « استعینوا علی امورکم بالکتمان فان ذی کل نعمة محسود » تحف العقول ص48 وبا اندکی تغییر در لفظ ، سیوطی در جامع الصغیر ؛ همین حدیث را می آورد . تا جائی که امکان دارد کارهای خود را مخفیانه انجام دهید ؛ چرا که برای هر نعمتی ؛ حسودی وجود دارد . از نصایح حکما است : « اُستر ذهبک وذهابک ومذهبک » التحفة السنیه – جزائری ص330 سه چیز را مستور دار ، کجا می خواهی بروی ؛ چقدر پول داری وچه مذهبی داری . " وان یکاد الذین کفروا لیزلقونک بابصارهم لما سمعوا الذکرویقولون انه لمجنون . وما هو الا ذکرٌ للعالمین " از ابن عباس نقل کنند که گفت : " لیزلقونک " ای : لیهلونک " تفسیر القرطبی 18/255یعنی ، نزدیک بود با چشمانشان تورا نابود کنند . شیخ طوسی در تبیان می فرماید : « والمفسرون کلهم علی ان المراد بازلاقهم له بابصارهم من الاصابة بالعین "» ج10ص91 پیامبر هم در جواب اسماء بنت عمیس که از موضوع چشم زدن فرزندان جعفر سوال کرد ، فرمود : « فلو کان شیء سابق القدر لسبقه العین » مسند الحُمیدی 1/158 اگر چیزی بر قضا وقدر سبقت بگیرد ؛ همانا چشم است . در اخبار معصومین ع ؛ وارد شده که از خوردن غذای بازار ؛ که در معرض دید دیگران قرار داشته پرهیز کنید ، چرا که مسموم بوده وتیرهای زهر آگین بعض چشمان بر آن اصابت کرده وبر روح وروان خورنده تاثیر منفی دارد . کما قال : " الاکل فی السوق دناءة ٌ " مکارم الاخلاق طبرسی ص149 نکته :در حال اضطرار و مسافرت، این دستور موضوعاً خارج است . بعضی از دانشمندان آزمایشی انجام داده ودر آن دست زنی حائض را در شیر قرار دادند ؛ شیر فاسد شد ؛و در غیر حال حیض ؛ چنین اتفاقی نیفتاد . سید شریف رضی در « المجازات النبویة » گوید : « العین حق تستنزل الحالق والمراد ان الاصابة بالعن من قوة تاثیرها وتحقق افاعیلها ؛ کانها تستهبط العالی من ارتفاعه » ص367 یعنی : چشم زخم قله کوه را پائین می آورد . ( الحالق : المکان المرتفع من الجبل وغیره) تبیان طوسی 12/259 شعری را به علی ع نسبت دهند که در خور توجه وتامل است : « علیکم بالثلاثة فاکتموها شجاعتکم وعلمکم ومال ٌ » « لان الناس اعداءٌ لهذا ولا یرضیهم الاالزوال » سوال : جمع بین رقیه وتعویذ وحدیث خرافی بودن « ذبائح الجن» چگونه است ؟ ج= در تعویذ ؛ بر قراری ارتباط بین خالق ومخلوق مطرح است ودر حدیث « ذبائح الجن » پناهنده شدن به گوشت وخون گوسپند . اولی عین عبادت ودومی خرافه پرستی .فلذا پیامبر ص از ذبائح الجن نهی کرده است .
| www . night Skin . ir |
